หมอลำ เป็นอาชีพที่มีบทบาทและความสำคัญสูงในสังคมอีสาน ซึ่งหมอลำนับว่าเป็นศิลปะการแสดงท้องถิ่นของคนอีสานที่สามารถปรับเปลี่ยนให้เข้ากับยุคสมัยได้เป็นอย่างดี จนกลายเป็นศิลปะการแสดงที่ได้รับความนิยมอย่างมาก ทำให้ผู้คนสนใจทั่วประเทศ ซึ่งจะเห็นว่าเทศกาลดนตรีระดับประเทศก็มีการแสดงของวงหมอลำบนเวทีด้วย และมากไปกว่านั้นในช่วงที่ Soft Power ถูกพูดถึงจนมีการส่งเสริมจากนโยบายของรัฐบาล หมอลำก็เป็นส่วนหนึ่งที่จะถูกหยิบยกเป็นจุดขาย ต่อยอดมูลค่าทางเศรษฐกิจ แต่การจะเข้าไปสู่เส้นทางอาชีพหมอลำนั้น แน่นอนว่าผู้ที่สนใจจะต้องมีทักษะในการร้อง ลำ วาดฟ้อน แต่จะเรียนทักษะเหล่านี้ได้จากไหน และหลักสูตรหมอลำในรั่วมหาวิทยาลัยมีให้เรียนหรือไม่ ตอบโจทยืเส้นทางอาชีพของผู้ที่สนใจเรียนไหม อยู่ดีมีแฮงชวนหาคำตอบและรู้จักกับห้องเรียน “หมอ… ลำ” กับสารคดีสั้นชุด “ตำราพาลำ” เส้นทางฝัน…หมอลำรุ่นใหม่อีสาน
ตำราพาลำ EP.1 : หมอลำ Evolution
หมอลำคือส่วนหนึ่งของคนอีสาน พอได้ยินมันอิ่มในใจ
“คนยุคปัจจุบันน่าจะเห็นเรื่องราว 20 ปี มันคึกคักมาตลอดที่มันเปลี่ยนไป พอมาถึงยุคนี้เขาถึงรู้สึกว่าหมอลำเป็นส่วนหนึ่งของเขาอัตโนมัติ ไม่ต้องมีใครมาบอกให้รัก ต้องศรัทธา ดีไม่ได้คนยุคนี้ตัดสิน…” ซัน นันทะชัย ศิลปินวง SUN DER เล่าถึงวิวัฒนาการ ภาพจำของหมอลำ รวมถึงดนตรีพื้นบ้านอีสาน ที่ได้รับความนิยมอยู่ตลอดและถูกแพร่หลายไปทั่วโลก จากความพยายามปรับเปลี่ยนเพื่อความอยู่รอดให้เข้ากับยุคสมัย ตามผู้ชมผู้ฟังตลอดเวลา
“ซันเชื่อว่าคนยุคนี้เชื่อว่าหมอลำคือเขา เขาคือหมอลำ เขาลืมกำพืดตัวเองไม่ได้หรอก เพราะได้ยินหมอลำมันอิ่มในใจ มันแซ่บในหัวใจ คนรุ่นใหม่ในยุคทุกวันนี้ โดยเพราะคนอีสานบ้านเรา ตอบคำถามหัวใจตัวเอง”ซัน นันทะชัย ศิลปินอีสานคลาสสิค
ตำราพาลำ EP.2 : ก้าวแรกสู่การเป็นหมอลำ
ห้องเรียน “หมอ…ลำ” ดุริยางคศิลป์ ม.มหาสารคาม
“ผมรู้สึกว่าเรามีต้นทุนในการร้องเพลงได้ อยากมีวิชามากกว่าการร้องเพลง คือ ไปศึกษาในอินเตอร์เน็ตก็เห็นว่ามีหมอลำที่่เป็นอีกแขนงในการร้อง พอร้องเพลงได้แล้วก็อยากร้องหมอลำ”
พรพิพัฒน์ บุราณเดช นิสิตภาคภาควิชาหมอลำ วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม เล่าถึงการรู้จักตัวเอง พยายามหาความรู้ มาเติมเต็มศักยภาพ เพื่อสานฝันการเป็นหมอลำ
ตำราพาลำ EP.3 : แรงบันดาลใจลำ
หมอลำX แรงบันดาลใจ
“การสร้างบรรยากาศการอยากเรียนมันมีความสำคัญเยอะในการเรียนดนตรี ปัจจุบันเราต้องสร้างลูกศิษย์ให้มีความสามารถมีชื่อเสียงเกิดขึ้นในสังคม เพื่อให้ทุกคนมองเห็นแล้วอยากเรียน และได้รู้ว่าเรียนแล้วเขาจะไปไหนและต้องจัดการความรู้ที่อยู่แหล่งอื่นจากที่เราไม่รู้ เราต้องจัดการความรู้ตรงนั้นมาให้เขาให้ได้ เช่น บ้านหมอลำ พ่อครูแม่ครูหมอลำที่ต้องหาความรู้นั้นมาให้ได้…”
อาทิตย์ คำหงศ์ศา ผู้ช่วยคณบดี วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม เล่าถึงแรงบันดาลใจและการจัดการความรู้ในห้องเรียนของหมอลำรุ่นใหม่ที่ต้องศึกษาเรียนรู้ทั้งด้านวิชาการและวิชาชีพ ในบทบาทการเรียนดนตรี เรียนร้อง เรียน (หมอ)ลำ และในวันสำเร็จการศึกษาหลายคนจะก้าวสู่การเป็นนักดนตรีและหมอลำปริญญาอย่างเต็มภาคภูมิ
ตำราพาลำ EP.4 : หลักสูตรหมอลำกลอน
หมอลำ ผู้มีความชำนาญในการร้องในการลำและเป็นผู้ถ่ายทอดความสุข
“นิยามของคำว่า หมอลำ จากที่เราเคยศึกษาฟังจากอาจารย์ คือผู้มีความชำนาญในการร้องในการลำ ในความหมายของอาจารย์ คือการถ่ายทอดองค์ความรู้ หรือความรู้สึกอะไรต่าง ๆ ของความเป็นมนุษย์ให้คนดูของเราเข้าใจ มีความสุขด้วยกัน”
รัตนาพร สารศรี อาจารย์พิเศษ วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม เล่าถึงการสอนหมอลำกลอน หมอลำหมู่ โดยเริ่มสอนตั้งแต่ขั้นพื้นฐาน มีการสอนร้อง ทำนอง การออกเสียง เทคนิคการแบ่งวรรค เพื่อให้นิสิติมีพัฒนาการในการร้องลำ สืบสานหมอลำกลอนในวิชาเรียนอย่างต่อเนื่อง
ตำราพาลำ EP.5 : เวทีศิลป์อีสาน
ศิลป์อีสานกับสู่ก้าวแรกบนเวทีเพื่อเติมเต็มความฝัน “ศิลปิน”
“ผมคิดว่าเป็นการเปลี่ยนชีวิติผมเลย หลังจากศิลป์อีสานปล่อยคลิป มีคนติดตามเข้ามาเรื่อย ๆ จากTikTokคนติดตามร้อยก็เป็นพัน เป็นหมื่น facebook จากคนเคยกดถูกใจไม่ถึงสองร้อยคน ตอนนี้ก็เจ็ดร้อยคน หนึ่งพันคน ไปจนถึงหนึ่งหมื่นคน มันรู้สึกดีใจ “
บูม วทัญญู นิสิตภาควิชาหมอลำ เล่าถึงโอกาสที่ได้รับจากการแสดงหมอลำ ผ่านสื่อออนไลน์ จนเป็นภาพจำทำให้มีคนรู้จักติดตาม เปิดโอกาสในการเรียนรู้และได้เติมเต็มฝัน
